نخستین نشست تخصصی مشترک صنعت برق ایران با موضوع «بررسی چشم‌انداز صنعت برق؛ فرصت‌ها و تهدیدها، با نگاهی به ظرفیت‌های بازار سرمایه»، روز یکشنبه، ۱۸ آذر ۱۴۰۳ با حضور «علی نقوی» مدیرعامل بورس انرژی، «محمدتقی بابایی» مدیرعامل و نایب رییس هیئت‌مدیره گروه سرمایه‌گذاری انرژی امید تابان هور، «اردشیر مردانپور» مدیرعامل شرکت کارگزاری بانک سپه، مدیران ارشد بانک سپه، شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری امید و تامین سرمایه امید برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی گروه سرمایه‌گذاری انرژی امید تابان هور، «علی نقوی» مدیرعامل بورس انرژی در این نشست گفت: در حال حاضر معاملات برق در بورس انرژی ایران در دو بازار عمده فروشی برق و بازار مصرف‌کنندگان بزرگ و به دو صورت فیزیکی و مشتقه (سلف استاندارد) قابل انجام است. امسال حدود ۱۰ همت مبادلات شرکت توزیع در این بازار بوده است. بازار عمده فروشی برق مختص شرکت‌های توزیع نیروی برق و شرکت‌های خرده فروش برق است و در نتیجه مصرف‌کننده نهایی اجازه فعالیت در آن را نخواهد داشت. اما بازار مصرف‌کنندگان بزرگ همان‌طور که از نامش پیداست برای خرید برق توسط مصرف‌کننده نهایی (مشترکان بالای یک مگاوات) و به صورت مستقیم از عرضه‌کننده (نیروگاه یا شرکت خرده فروش) راه‌اندازی شده است.

وی اظهار داشت: البته در مورد قیمت، هنوز نیروگاه‌ها جای بحث دارند؛ چراکه ما یک قیمت تنظیم بازار داریم که با قیمت بورس در رابطه است. به تعبیر ما آن قیمت تعهدی با زمان نامشخص و دوره وصول مطالبات یک ساله است؛ اما در بورس نقدی است. بررسی نشان می‌دهد که به نسبت قیمت نقد، قیمت تعهدی، منصفانه‌تر است. با این وجود، معاملات نقدی در بورس موجب شد که جریان ورود نقدینگی به نیروگاه‌ها را تقویت شود. سال گذشته جریان ورود نقدینگی حدود ۴ همت بود و این موضوع در امسال و از طریق سازوکار بورس کمک شد که حداقل ۶ همت منابع، وارد بخش برق حرارتی شود.

نقوی افزود: تالار برق سبز هم سال گذشته راه‌اندازی شد و تنها بازار آزادی که دولت هیچ دخالتی در آن ندارد، همین بخش است و برق تمام نیروگاه‌های تجدیدپذیر در این بازار عرضه می‌شود. بر اساس قانون تولید دانش‌بنیان، در سال گذشته یک درصد دیماند صنایع باید از تجدیدپذیرها تامین می‌شد و امسال، دو درصد بود و این میزان به صورت سالانه تا سقف ۵ درصد افزوده می‌شود و به دنبال افزایش نرخ هم هستند.

مدیرعامل بورس انرژی گفت: این برق، مازاد بر سهمیه‌ای است که به صنایع داده می‌شود و خریداران این برق، در پیک تابستان دچار قطعی نمی‌شوند و از طرف دیگر، بازار برق سبز تقاضای خوبی دارد.

وی گفت: حدود ۷۰ نیروگاه تجدیدپذیر در حال حاضر در بورس انرژی فعال هستند و ما به دنبال تأمین مالی این نیروگاه‌ها هستیم. خوشبختانه در سیاست‌گذاری هم حمایت‌هایی شده، ما هم در بازار سرمایه بحث صندوق‌ پروژه را مطرح کردیم و انتشار گواهی برق تجدیدپذیر در دستور کار بوده و در مرحله‌ ابلاغ است.‌ همچنین صادرات برق تجدیدپذیر هم ابلاغ شده و اگر کسی نیروگاه برق تجدیدپذیر ایجاد کند، چهار ماه از سال را در بورس و مابقی را می‌تواند صادر کند و با کشورهای همسایه مذاکراتی انجام شده است.

نقوی گفت: تالار برق آزاد هم یکی دیگر از بازارها است که قرار است تولید نیروگاه‌های تولید پراکنده کوچک مقیاس در بورس برق خود را مستقیم عرضه کنند. گام بعدی برای نیروگاه‌ها نیز علاوه بر خرید تضمینی است و به جای اینکه فقط با دولت قرارداد ببندند، اجازه دارند بخشی از تولید خود را در بورس عرضه کنند. همچنین به دنبال این هستیم که واردات برق را نیز در بورس عرضه کنیم.

وی گفت: در بازار بهینه‌سازی، گواهی اوج و غیر اوج داریم و این موضوع از این جهت مهم است که ما امکان ساخت نیروگاه در کشور را نداریم و در بخش حرارتی با محدودیت سوخت و گاز مواجه هستیم. همچنین بحث گواهی صرفه‌جویی در دستور کار است و به دنبال این هستیم که سیمان و فولاد این پروژه‌های بهینه‌سازی را پیاده‌سازی کنند و به این صنایع، این نوع گواهی‌ها تعلق می‌گیرد.

نقوی افزود: گروه مدیریت سرمایه‌گذاری امید در این راستا گام‌های خوبی برداشته، در سمت خرید برق هم باید مواردی مانند برق سبز، بادی و ... را در نظر بگیرند. چراکه اگر صنایع کشور از بورس خریداری نکنند، جریمه می‌شوند و شرکت‌های گروه سرمایه‌گذاری امید می‌توانند از این ظرفیت در قالب قراردادهای سه‌جانبه با بورس استفاده کنند. همچنین در روزهای پایانی ماه آذر، معاملات جبران را براي صنایع راه‌اندازی می‌کنیم.

«اردشیر مردان‌پور» مدیرعامل و نایب رییس هیئت‌مدیره شرکت کارگزاری بانک سپه، در ابتدای این جلسه با تأکید بر چالش‌ها و فرصت‌های موجود در صنعت برق اظهار داشت: هم‌اکنون ۸۵ درصد برق مورد نیاز کشور از نیروگاه‌های فسیلی تأمین می‌شود و این نیروگاه‌ها از سوخت‌هایی همچون مازوت، نفت و گاز استفاده می‌کنند و در شرایط فعلی کشور، این منابع به عنوان بخش اصلی تأمین برق مورد استفاده قرار می‌گیرند.

وی افزود: زمانی که صنعت برق با معضل مواجه می‌شود، تولید برق در سراسر کشور نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد. این مسئله نه‌تنها به تولید و مصرف انرژی ضربه می‌زند، بلکه به ناترازی در زنجیره تأمین صنایع کشور منجر می‌شود.

به گفته مردان‌پور، این ناترازی در گذشته معمولاً از طریق فشار بر صنایع و کاهش سهم انرژی آن‌ها جبران می‌شد، اما این سیاست در بلندمدت پایدار نیست و می‌تواند تبعات جدی برای رشد اقتصادی و صنعتی کشور داشته باشد.

او با اشاره به تأثیرات این مشکلات بر بازار سرمایه تصریح کرد: صنایع بزرگ و انرژی‌بر مانند فولاد، سیمان و پتروشیمی که بخش عمده‌ای از بازار سرمایه کشور را تشکیل می‌دهند، به شدت وابسته به تأمین پایدار برق هستند و هرگونه اختلال در تولید برق نه تنها بر عملکرد این صنایع اثر منفی می‌گذارد، بلکه باعث کاهش سودآوری آن‌ها، افزایش ریسک‌های سرمایه‌گذاری و حتی بی‌اعتمادی سهام‌داران می‌شود.

وی در پایان سخنان خود با اشاره به فرصت‌های پیش رو در صنعت برق گفت: با بهره‌گیری از دانش و تخصص داخلی و استفاده از ظرفیت‌های موجود، می‌توان نه تنها چالش‌های این صنعت را رفع کرد، بلکه از تأثیرات منفی آن بر بازار سرمایه نیز جلوگیری کرد و بسترهای مناسبی برای رشد اقتصادی و توسعه صنعتی فراهم آورد.

دکتر «محمدتقی بابایی» مدیرعامل و نایب رییس هیئت‌مدیره گروه سرمایه‌گذاری انرژی امید تابان هور نیز در این نشست ضمن قدردانی از مجموعه بانک سپه، دغدغه صنعت برق را موضوع مهمی خواند و گفت: ظرفیت اسمی تولید برق کشور در میانه امسال ۱۴۰۳ به رقمی حدود 93 هزار و ۷۹۸ مگاوات بالغ شد و در حال حاضر گروه سرمایه‌گذاری انرژی امید تابان هور با دارا بودن بخشی از سهام نیروگاه سیکل ترکیبی ارومیه با ظرفیت ۱۴۷۸ مگاوات، نیروگاه سیکل ترکیبی شهید باکری سمنان با ظرفیت ۱۰۹۸ مگاوات، نیروگاه سیکل ترکیبی گیلان با ظرفیت ۱۳۰۵ مگاوات، نیروگاه سیکل ترکیبی هریس با ظرفیت ۴۹۰ مگاوات، نیروگاه مقیاس کوچک کاسپین انزلی با ظرفیت ۲۵.۸ مگاوات و نیروگاه بادی منجیل با ظرفیت ۹۲.۲ مگاوات، مالکیت سهم حدود ۱.۳ درصد از تولید برق کشور را دارد و با توجه به سرمایه‌گذاری هلدینگ در پروژه‌های بلوک دوم نیروگاه سیکل ترکیبی گهران سیرجان با ظرفیت ۵۴۶ مگاوات و مجموعه نیروگاه‌های خورشیدی با ظرفیت ۵۰۰ مگاوات در آینده نزدیک، این شرکت سهم ۲.۲ درصدی از ظرفیت تولیدی نیروگاه‌های کشور را دارا خواهد بود.

محمدتقی بابایی گفت: کشور با کسری جدی برق به میزان ۲۰ هزار مگاوات مواجه است. این موضوع به عنوان «ناترازی برق» شناخته می‌شود و به عنوان یک چالش جدی در بخش انرژی مطرح است و امید داریم با برنامه‌ریزی دقیق و جذب سرمایه‌گذاران در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، بتوانیم در کوتاه‌ترین زمان ممکن این کمبود را جبران کرده و به سمت خودکفایی در تولید برق حرکت کنیم.

وی با اشاره به مهم‌ترین پروژه‌های گروه سرمایه‌گذاری انرژی امید تابان هور گفت: در نیروگاه سیکل ترکیبی گیلان به عنوان یکی از قدیمی‌ترین نیروگاه‌های کشور، سهم ۲۴.۵ درصدی داریم که ۴.۵ درصد از سهم آن در فرابورس عرضه شده است. این مجموعه عملکرد مالی خوبی داشته و سودآور است. با این حال، مشکل رسوب و انباشت بدهی در صنعت برق حرارتی، چالش بزرگی برای این مجموعه محسوب می‌شود. امیدواریم با استفاده از اوراق اخزا در کوتاه‌مدت بتوانیم این مشکل را حل کنیم.

دکتر بابایی گفت: تمامی کشورهای پیشرفته، به ویژه کشورهای توسعه‌یافته، در نیروگاه‌های حرارتی بر روی فناوری کلاس H متمرکز شده‌اند؛ اما در ایران، با کمبود قابل توجهی در این زمینه مواجه هستیم و تنها تعداد محدودی نیروگاه کلاس F مانند هریس و ماهتاب در حال فعالیت هستند. نیروگاه دالاهو نیز از دیگر نیروگاه‌های کلاس F کشور است و با توجه به محدودیت تعداد نیروگاه‌های کلاس F، می‌توان گفت این نیروگاه‌ها از ارزش بسیار بالایی برخوردارند.

مدیرعامل هیئت‌مدیره گروه سرمایه‌گذاری انرژی امید تابان هور افزود: اکثر نیروگاه‌های سیکل ترکیبی کشور از نوع ۲ به ۱ هستند؛ یعنی به ازای هر ۲ واحد گازی، یک واحد بخار وجود دارد. اما نیروگاه کلاس F  از نوع ۱ به ۱ است که به معنای وجود تعادل بین واحدهای گازی و بخار است. این نسبت، همراه با راندمان بالای نیروگاه، شرایط بسیار مطلوبی را برای این نوع نیروگاه‌ها فراهم کرده است.

وی گفت: به دلیل تحریم‌ها، وضعیت گاز در کشور رو به وخامت گذاشته است و توربین‌های گازی HPA در نیروگاه هریس، به دلیل گذر از عمر مفید ۳۳ هزار ساعته، دچار مشکل شده‌اند و امیدواریم این مشکل پیش از پیک مصرف برق برطرف شود و نیروگاه مجدداً به شبکه برق متصل گردد. این نیروگاه سالانه حدود ۶۰ تا ۷۰ میلیون یورو درآمد دارد که گروه سرمایه‌گذاری انرژی امید تابان هور و موسسه رفاه و تامین آتیه کارکنان بانک سپه، به عنوان سهام‌داران عمده، حدود ۶۰ درصد از سهام این نیروگاه را در اختیار داریم. با در نظر گرفتن اینکه موسسه رفاه وابسته به بانک سپه است، می‌توان گفت حدود ۶۰ درصد از سهام نیروگاه هریس به طور غیرمستقیم متعلق به بانک سپه می‌باشد.

به گفته نایب رییس هیئت‌مدیره گروه سرمایه‌گذاری انرژی امید تابان هور، شرکت مولد نیروگاهی جاسک نیز که ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشت و در سال گذشته به بهره‌برداری رسید و تولید تجاری آن آغاز شد، با وجود شرایط بسیار مناسب موجود در قرارداد BOT با نرخ خرید تضمینی، بر اساس تصمیم و مصوبه سهام‌دار عمده (شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری امید) واگذار شد؛ اما شرکت در سال ۱۴۰۲ با حضور در یک مناقصه بسیار رقابتی، برنده سبد شماره 4 مناقصه ساتبا با ظرفیت مجموع 500 مگاوات در 12 ساخت‌گاه واقع در پنج استان برای احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر خورشیدی در سراسر کشور شد.

وی گفت: مجموعه تابان هور با اتخاذ استراتژی‌های هوشمندانه و بهره‌گیری از آخرین فناوری‌ها، در مسیر رشد و توسعه قرار دارد. با توجه به مصوبه اخیر هیئت تنظیم مقررات انرژی مبنی بر افزایش نرخ برق بر اساس متوسط ECA، صنعت برق با ثبات بیشتری همراه خواهد شد. این تصمیم، ضمن کمک به تضمین بازگشت سرمایه مناسب برای سرمایه‌گذاران، به توسعه پایدار صنعت برق کشور نیز کمک خواهد کرد.

مدیرعامل هیئت‌مدیره گروه سرمایه‌گذاری انرژی امید تابان هور در مورد ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش‌بنیان گفت: این درآمد به میزان 50 درصد با رعایت اصل پنجاه و سوم (۵۳) قانون اساسی مستقیماً صرف خرید تضمینی برق تجدیدپذیر می‌شود، به میزان 25 درصد پس از واریز به حساب خزانه‌داری کل کشور به حساب معاونت علمی و فناوری رییس‌جمهوری واریز می‌گردد تا صرف حمایت از آزمایشگاه‌های شرکت‌های دانش‌بنیان و شتاب‌دهنده‌ها و سایر موارد مرتبط با توسعه برق گردد و مابقی از طریق خزانه‌داری کل کشور و بانک مرکزی صرف پرداخت تسهیلات کم‌بهره به بخش خصوصی برای احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر کوچک مقیاس می‌شود.

دکتر بابایی با اشاره به اقدامات انجام شده درباره مناقصه احداث نیروگاه‌های بادی و برنده شدن شرکت گروه سرمایه‌گذاری انرژی امید تابان هور برای احداث نیروگاه‌های بادی با ظرفیت مجموع 500 مگاوات در منطقه میل نادر استان سیستان‌وبلوچستان تاکنون گفت: مكاتبات لازم با صندوق توسعه ملی برای درخواست دریافت تسهیلات ریالی و ارزی و صدور پروانه احداث نیروگاه‌های بادی ۱۰۰ مگاواتی و ظرفیت مجموع 500 مگاوات انجام شده است. همچنین در بازدید از نیروگاه ۵۰ مگاواتی میل نادر مپنا و نیز بررسی میدانی وضعیت شبکه برق منطقه، جلسه هماهنگی مدیران ارشد هلدینگ با نایب رییس مرکز خدمات سرمایه‌گذاری استان سیستان‌وبلوچستان به نیابت از استاندار با حضور نمایندگان سازمان‌ها و مراجع ذی‌ربط صادر کننده مجوزات انجام شده است.